Hipotermiye Giren Hastaya Ne Yapılır? Bir Gençten Hikayelerle Bir Rehber
Geçen kış, akşam saatlerinde bir arkadaşımın başına gelen olay aklımda hâlâ taze. Bir kayak tatilinde, soğuk havada uzun süre karda kalan biri hipotermiye girmişti. Hava kararmıştı, biz de dağda kaymanın keyfini çıkarıyorduk. Ama bir yandan da çetin kış şartlarında, hipotermiye giren birinin ne yapmamız gerektiğini merak ediyordum. Benim için bu, soğukla, kışla ve doğal afetlerle ilgili düşüncelerimle harmanlanmış bir durum oldu. Ama öncesinde, bu hipotermi denen şeyin ne olduğunu ve hipotermiye giren hastaya ne yapılması gerektiğini öğrenmek istedim.
Hipotermi Nedir?
Çok basit bir dille anlatacak olursam, hipotermi, vücut ısısının normalin altına düşmesidir. Vücudun normal sıcaklık seviyesi 36.5°C ile 37.5°C arasındadır. Eğer bu sıcaklık 35°C’ye düşerse, kişi hipotermiye girer. İşte o an vücut, hayatta kalabilmek için daha az enerji harcayarak yavaşlamaya başlar. Hızlı bir şekilde müdahale edilmezse, organlar zarar görebilir ve hayati tehlike oluşturabilir. Anlayacağınız, hipotermi ciddi bir durum, ve soğuk havalarda hepimizin bilmesi gereken bir şey.
Bir Arkadaşımın Hikâyesi
Geçen yıl Ankara’dan bir arkadaşım, kayak tatili için Erciyes’e gitmişti. Gerçekten soğuk bir gündü ve kışın insanı nasıl zorladığına dair çok şey yazılmıştır zaten. Arkadaşım, saatlerce kayak yapmıştı ve bir süre sonra elleri titremeye başlamıştı. Hava kararmak üzereydi, ancak tura devam etmekte ısrar etti. Derken, birden yere düştü. Yavaşça, titreyerek kalkmaya çalıştı ama bir türlü başaramadı. İşte o an, vücudunun soğukla başa çıkma şekli değişmişti. Olayı yaşayan biri olarak, bu durumun ne kadar hızlı geliştiğini gördüm. Hipotermiye giren hastaya ne yapılması gerektiğini, o an kendime sormaya başladım. Çünkü bu durumda hızlı hareket etmek gerekiyor.
Hipotermiye Giren Hastaya Ne Yapılır?
Evet, soruya gelelim: Hipotermiye giren hastaya ne yapılır? Bu sorunun cevabı, hemen ne yapmanız gerektiğini bilmekle alakalı. Kişinin durumu ağırlaştıkça, ne kadar hızlı müdahale ederseniz, sonuçlar o kadar iyi olabilir. İşte hipotermiye giren hastaya yapılması gerekenler:
1. Bölgeden Hızla Uzaklaşın, Sıcak Bir Yere Geçirin
İlk adım, soğuk ortamdan çıkartmaktır. Eğer kişi hâlâ dışarıda bir ortamda, soğukta kalıyorsa, derhal daha sıcak bir yere taşınmalıdır. Yani karda, dağda, soğuk bir mekânda, kişinin hipotermisi derinleşebilir. Bunu engellemek için, hızlıca içeriye, kapalı ve sıcak bir yere götürmek gerekir.
2. Vücudu Isıtmak İçin Tedbirler Alın
Vücut ısısını artırmaya yardımcı olmak için hastanın üzerine ısınmış battaniyeler örtülmelidir. Vücudu doğrudan ısıtmak (örneğin, sıcak su torbası ile) etkili olabilir. Ancak, dikkat edilmesi gereken bir şey var: Sıcak suyun doğrudan cilde temas etmesi, yanıklara neden olabilir, bu yüzden suyun sıcaklık seviyesini iyi ayarlamak gerekir.
3. Sıvı Tüketimine Dikkat Edin
Hipotermiye giren hastaya ne yapılır sorusunu sorarken, sıvı alımını unutmamak gerekir. Ancak, sıcak içecekler tüketmek, şekerli içecekler (örneğin sıcak çikolata) hipoglisemi riskini artırabileceği için dikkatli olunmalıdır. Sıcak su, ılık çay gibi hafif içecekler tercih edilmelidir.
4. Doktor Yardımı İstemek Şarttır
Bunları yaparken, hemen 112’yi aramak çok önemlidir. Hipotermi, sadece soğuk havada değil, herhangi bir zamanda gerçekleşebilir. Zaten kayıtsız kalmak, o kişinin hayatını riske atmak demektir. Hipotermiye giren hastaya, profesyonel yardım alana kadar, yukarıda bahsedilen temel müdahaleler yapılmalıdır.
Gelecekte Ne Olur? Teknoloji Yardımcı Olabilir Mi?
Şimdi biraz da geleceğe bakalım. Teknolojinin hayatımıza hızla girdiği bu dönemde, hipotermiye giren hastaların tedavisi nasıl gelişir? Belki de birkaç yıl sonra, cep telefonları ve giyilebilir teknolojiler sayesinde vücut ısısı anlık olarak izlenebilir ve hızlı müdahale için bilgilere anında erişilebiliriz. Hipotermi, belki de bir gün algoritmalarla tespit edilen bir durum haline gelir. O zaman, hastaya ulaşmadan önce, ilk müdahale çok daha hızlı olur.
Ama şimdilik, hem kendi hayatımda hem de çevremde gördüğüm kadarıyla, soğuk havalarda dikkatli olmalı ve hipotermi riski konusunda bilinçli hareket etmeliyiz. Benim kayak tatilimde yaşadığım gibi, bazen insanın hatırlatmaya bile ihtiyacı olabilir. Bu yüzden, hipotermiye giren birine yardımcı olmak için doğru bilgilere sahip olmak, hem kendi hayatımızı hem de sevdiklerimizin hayatını korumak için önemli.
Sonuç Olarak
Hipotermi, ciddiye alınması gereken bir durumdur. Soğuk hava, fiziksel sınırları zorladığı gibi, vücut ısısını hızla düşürüp tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Kişiye nasıl yardımcı olunacağını bilmek, hayat kurtarıcı olabilir. Bu yazıda, hipotermiye giren hastaya ne yapılır sorusunu cevaplarken, bu durumu yaşamış bir kişi olarak kendi deneyimlerimden yola çıktım. Hem veriye dayalı hem de gerçek yaşamdan hikâyelerle örnekler vererek, hipotermiyle başa çıkabilmek için doğru adımları anlattım.